Przepisy i normy prawne

Relacje między przepisem prawnym a normą prawną:

• nie ma norm, są jedynie przepisy- w języku ustaw, w żadnym akcie nie ma zwrotu norma prawna. Jest to wymysł języka prawniczego.
  • Norma prawna równa się przepisowi prawnemu- obie mówiąo regułach zachowania
  • Norma prawna jest znaczeniem przepisu prawnego- przepis to tylko słowa i w znaczeniu tych słów nazywamy normą prawną.
  • Są to 2 różne kategorie- norma prawna to reguła zachowania skonstruowana na podstawie przepisów.
  • Norma prawna to reguła zachowania skonstruowana na podstawie przepisów
  • Istnieje porządek norm prawnych niezależnych, samoistnych od prawa pozytywnego.

NORMY PRAWNE:

I podział:

1. generalne- te wszystkie reguły zachowania, które są konstruowane na podstawie aktów normatywnych, generalnych. Charakteryzują się tym, że są ogólne( skierowane do adresata ogólnego) i abstrakcyjne (skierowane do zachowania możliwego, nie konretnego, które powinno być zachowane).
2. indywidualne- są przeciwieństwem norm generalnych. Konkretny adresat, wyznaczają dane, konkretne zachowanie, które trzeba wykonać.

II podział:

1. bezwględnie wiążące( ius codens)
   1. wyznaczają 1 konkretne zachowanie (nie ma alternatywy)
2. względnie wiążące (iusis positivum)- dają możliwość różnych zachowań

PODZIAŁ PRZEPISÓW PRAWNYCH:

• wyznaczające bezpośrednie zachowanie:
  • proste (1 adresat)
  • złożone (wielu adresatów)
  • wyznaczające pośrednie zachowania
  • odsyłające- wszystkie te przepisy, które odsyłają do innych przepisów należących do systemu prawa i do reguł nienależących do systemu.
    • odsyłające stricte (konkretnie)
    • odsyłające blankietowe (niekonkretne, dowolne szukanie aktów, samodzielny wybór)

INNE SYSTEMY NORMATYWNE:

• moralność
  • zwyczaj, tradycja
  • religia

NORMA PRAWNA składa się z:

1. Hipotezy (określa adresata)
2. Dyspozycji (określa zachowanie)
3. Sankcji *

• nie zawsze się pojawia, stąd koncepcja budowy dwuelementowej lub trójelementowej.

Jak H nie zachowa D to czeka go S.

Koncepcja norm sprzężonych

PODZIAŁ NA NORMY:

• nakazowe
  • zakazowe
  • dozwolenia

SANKCJE:

• represyjna, która najczęściej spotykana jest na gruncie prawa karnego i polega na wyrządzeniu dolegliwości fizycznej bądź psychicznej adresatowi normy, który zachował się w sposób niezgodny z dyspozycją normy.
  • Egzekucyjna, spotykana najczęściej na gruncie prawa administracyjnego i polegająca na zastosowaniu przymusu psychicznego a nawet fizycznego w celu zmuszenia adresata do zachowania się w sposób zgodny z zachowaniem powinnym, np. zmuszenie alkoholika do leczenia.
  • Nieważności, stosowana na gruncie prawa cywilnego i polegająca na tym, że czynność prawna dokonana niezgodnie z dyspozycją,gdy dyspozycja zastrzega rygor ad solemnitatem jest nieważna,np. zawarcie umowy sprzedaży nieruchomości bez zachowania w formie aktu notarialnego czyni tę umowę nieważną.

Z punktu widzenia tego jakie sankcje zawiera ta norma wyróżniamy:

• ius plus quam perfecta–> prawo więcej niż doskonałe. Takie które obwarowane jest sankcją nieważności i sankcją represyjną, np: bigamia.
  • Ius perfecta–> prawo doskonałe. Prawo, które obwarowane jest sankcją nieważności, np: norma nakazująca dokonanie zmian w umowie spółki z.o.o. w formie aktu
  • Ius minus quam perfecta–> prawo mniej niż doskonałe. Prawo, które obwarowane jest wyłącznie sankcją represyjną, np:prawie wszystkie normy w kodeksie cywilnym.
  • Ius imperfecta–> prawo niedoskonałe. Prawo, które nie przewiduje żadnej sankcji za zachowanie odmienne od zachowania powinnego, np. konstytucja z 1935r.

STOSUNEK PRAWNY- pewna część stostunków społecznych:

• konkretny–> ten stosunek prawny, który dotyczy jednostkowej, określonej sytuacji i danego przedmiotu.
  • Abstrakcyjny- model zachowania, np: definicja umowy sprzedaży określona w Kodeksie Cywilnym.

FAKTY PRAWNE- okoliczności, które powodują powstanie, zmianę lub ustanie stosunku prawnego. Wyróżniamy:

1. zdarzenia- okoliczności, które wpływają na stosunek prawny niezależnie od woli człowieka,np: upływ czasu, który odgrywa doniosłą rolę, jak zasiedzenie, przedawnienie bądź też zdarzenie losowe wywołane przez siły przyrody bez aktu prawnego.
   1. Zachowania:
   1. działania–> czynienie czegoś
   1. zaniechania–> nieczynienie czegoś
      1. czyny:
   1. dozwolone
   1. niedozwolone–>zachowania, które rodzą pewne konsekwencje bez woli człowieka. Także, z którymi wiążą się pewne konsekwencje z zastosowaniem sankcji przymusu, np: przy pobiciu.

Obok czynów wyróżniamy również CZYNNOŚCI PRAWNE, do których człowiek zmierza.

Podział na:

1. jednostronne, np: odwołanie darowizny, sporządzenie testamentu
2. dwustronne, np: umowa o dzieło, zlecenie, sprzedaż
3. wielostronne,np. umowa przekazu

II. podział na czynności:

1. konsensualne- dochodzą do skutku w drodze samych zgodnych oświadczeń woli stron. Nie jest konieczne spełnienie żadnego innego elementu. Czynności konsensualne dotyczą rzeczy oznaczonych co do tożsamości (rzeczy niepowtarzalne).
2. realne- oprócz zgodnych oświadczeń woli konieczne jest spełnienie jeszcze dodatkowego elementu realnego, np. wydanie rzeczy będącej przedmiotem czynności bądź przekazanie dokumentu wiążącego się z własnością danej rzeczy. Czynności realne charakterystyczne są dla przeniesienia własności rzeczy oznaczonych co do gatunku, rzeczy przyszłych, lub gdy rzeczą rozporządzała osoba co do tego nieuprawniona.